Ο σκοπος αυτης της υποενοτητας ειναι η εκμαθηση του χρηστη στο πως να κανει μια επιτυχης αναζητηση. Πρώτα, πρέπει να κατανοησουμε τι εργαλεία έχουμε στην πρόσβαση μας.Για αυτό το κεφαλαίο δειτε στην σελίδα “Απλή & συνθέτη αναζήτηση”. Συνοπτικά Boolean operators (AND , OR , NOT), Wildcards ($ , * , !), εισαγωγικά (“ “) κ.α. είναι κοινές λειτουργίες που βοηθούν στην αναζήτηση με ένα μεγάλο εύρος χρήσης από βάσεις δεδομένων. Κάθε βάση δεδομένων διαφέρει η μια από την άλλη, έχοντας μερικες φορες αποτελέσματα όπως, ελλιπείς λειτουργίες αναζήτησης και άλλες φόρες εξαιρετικές και μοναδικές.
Για να μάθουμε τι παρέχουν,ακολουθηστε τον οδηγό που δίνεται από την ιστοσελίδα.
Αρχίζοντας την αναζήτηση μας, χρησιμοποιούμε το κύριο κομμάτι του θέματος που θέλουμε να αναζητήσουμε. Μία ή δύο λέξεις στην αναζήτηση αρχικά είναι αρκετές ψάχνοντας σε όλα τα πεδία.
Θα πάρουμε ως παράδειγμα την εγκεφαλική βλάβη (brain damage). Τα αποτελέσματα συχνά είναι brain AND damage αλλά θα μπορούσε να είναι και brain OR damage, όπως και να είναι και τα δύο δεν μας εξυπηρετούν.
Το AND έχει την πιθανότητα να βρει εγκεφαλική βλάβη αλλά έχει την πιθανότητα να μας βρει άπλα τον εγκέφαλο και κάπου μέσα στο άρθρο να έχει και την βλάβη. Το ίδιο ισχύει και για το OR αλλά σε μεγαλύτερο εύρος.
Για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα βρίσκουμε τρόπους να περιορίσουμε την αναζήτηση μας, ένας από αυτούς θα ήταν να προσθέσουμε εισαγωγικά “brain damage“, με αυτήν την μέθοδο θα βρούμε σίγουρα άρθρα με εγκεφαλική βλάβη. Επιπλέον θα ήταν καλό να προσθέσουμε έναν χαρακτήρα μπαλαντέρ (wildcard), για να μην βρούμε μονό brain damage αλλά και brain damaged δηλαδή “brain damage$“ ή για την pubmed “brain damage*“.
Τώρα, που έχουμε το κύριο θέμα μας “κλειδωμένο”, από εδώ και πέρα εχουμε σαν επιλογη να μικρύνουμε τα αποτελέσματα μας. Αν είναι λίγα αυτά που βρήκατε, είτε επιτυγχάνεται στο να βρείτε αυτό που θέλατε ή εξειδικεύσατε τα αποτελέσματα πάνω σε ένα άλλο θέμα. Μια απλή λύση θα ήταν να δοκιμάσετε άλλες λέξεις κλειδιά ή να επιλέξετε κατηγορία. Μια άλλη είναι να δοκιμάσετε μια διαφορετική βάση δεδομένων, για να μην ξεφεύγουμε ομως, ας παραμείνουμε στο παράδειγμα μας, το όποιο έχει πολλά αποτελέσματα.
Θέλοντας να μειώσουμε τα αποτελέσματα για να βρούμε σχετικά άρθρα για αυτό που ψάχνουμε, θα χρησιμοποιήσουμε είτε και άλλες λέξεις κλειδιά με AND ή θα χρησιμοποιήσουμε τα φίλτρα, που μας δίνονται από την ιστοσελίδα. Αυτά συχνά περιλαμβάνουν: Έτος, συγγραφέας, εκδότης, ανοιχτή πρόσβαση / Πλήρες κείμενο, τύπος τεκμηρίου κ.α. Διαλέγοντας 3 χρόνια εκδόσεων ήδη έχουμε πέσει κάτω από τα 6 ψηφία ΣΑΝ αποτελέσμα.
Μια τόση μεγάλη γκάμα φίλτρων, δίνει την ικανότητα για διαφόρους συνδυασμούς και μέσα από αυτούς τους συνδυασμούς, αποθηκεύουμε αποτελέσματα που μας τραβανέ το ενδιαφέρον για να τα χρησιμοποιήσουμε αργότερα ή εκείνη την στιγμή.
Ας μπούμε στα παπούτσια ενός χειρούργου που έχει έναν ασθενή με εγκεφαλική βλάβη και θέλει να μάθει τα τελευταία άρθρα που υπάρχουν σε αυτά τα 3 χρόνια. Βάζοντας “brain damage$“ και επιλέγοντας τα έτη μαζί με την κατηγορία χειρουργικά θέματα, έχουμε 76 αποτελέσματα, αρκετά για να μπορέσει να τα διάβασει όλα, αν όχι τα μισά από αυτά, για να ενημερωθεί πάνω στο θέμα. “Είναι πολλά ακόμα”, τότε μπορούμε να παίξουμε με τα πεδία ψάχνοντας ανά τίτλο, την περιγραφή, tags κ.α. πέφτοντας σε μονοψήφια αποτελέσματα.
Θα ήθελα να σημειώσω ότι ο τρόπος αναζήτησης άρθρων, βιβλίων ή περιοδικών, δεν διαφέρει πολύ μεταξύ τους. Γιατί, η βασικές αρχές αναζήτησης που μάθαμε συμβαδίσουν με πολλές, αν όχι όλες της μηχανές αναζήτησης. Πολλές από της βάσεις δεδομένων που είδαμε είναι αρκετά “έξυπνες” για να καταλάβουν αυτό που θέλουμε να βρούμε, χωρίς αναγκαστικά να χρειάζεται να βάλουμε εισαγωγικά ή άλλες παραπομπές,παρόλα αυτά είναι καλό να γνωρίζουμε να τα χρησιμοποιούμε σε περίπτωση που βγάζει αποτελέσματα που δεν μας ενδιαφέρουν.
Έχοντας δει πως κάνουμε αναζήτηση σε μια βάση δεδομένων, με ποιους άλλους τρόπους μπορούμε να αναζητήσουμε αξιόλογα τεκμήρια;
Εδώ είναι που θα ανοίξουμε το μικρό κεφαλαίο για τον πληροφοριακό γραμματόσημο με τον ορισμό που δίνει η Βικιπαίδια.
Η ικανότητα μιας κοινωνίας να προσδιορίζει την ανάγκη για πληροφορία και έπειτα να βρίσκει, να συλλέγει, να οργανώνει, να αξιολογεί και να χρησιμοποιεί την πληροφορία για να την προσφέρει στα μέλη της καθώς διαμορφώνει την βάση για διαχρονική μάθηση
-Βικιπαιδια 2021 (https://el.wikipedia.org/wiki/Πληροφοριακή_παιδεία)
Πολλοι χρήστες αυτό τον ορισμό των μετονομάζουν σε ερεύνα, μελέτη, ψάχνω τεκμήρια κ.α. και το κάθε επάγγελμα χρησιμοποιεί τον πληροφοριακό γραμματισμό διαφορετικά.
Εκπαιδευτές και νοσηλευτές ψάχνουν με ευρύς αναζήτησεις μέσα στον κλάδο τους, ενώ βιολόγοι και φυσικοί στενεύουν στις μεθόδους τους.
Υποψήφιοι επιστήμονες, ψάχνουν με ειδικές παραμέτρους περιγραφής (specific descriptors) , λέξεις-κλειδιά και κεντρικές έννοιες για την εύρεση πηγών ενώ ένας γεωλόγος φιλτράρει την ποιότητα περιοδικών μέσα από τον συγγραφέα του άρθρου και αν είναι ακριβής, ενδιαφέρον και καλά τα έργα του, τότε είναι ποιο πιθανο να τα χρησιμοποίησει.
Δυο εκπαιδευτές στην εκπαίδευση τους για τον πληροφοριακό γραμματισμό, αντί για να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον βιβλιοθηκονόμο χρησιμοποίησαν μια διαφορετική προσέγγιση μέσα από την μέθοδο δοκιμής και σφάλματος, γνώστη στην διεθνή βιβλιογραφία ως trial and error. Ο πρώτος εκπαιδευτής κατέληξε να βρίσκει μια βιβλιογραφία και να καταγραφεί τα βήματα που χρησιμοποίησε για να την βρει, ο δεύτερος εκπαιδευτής χαρακτήρισε την εμπειρία του ως μια μαθησιακή άσκηση.
Αυτό μας δίνει να καταλάβουμε ότι ο πληροφοριακός γραμματισμός μπορεί να γίνει πολύ δυναμικός και ξεχωριστός για το κάθε άτομο. Με βάση την θεωρία του Tom Fox το 1990 στο άρθρο Basic Writing as Cultural Conflict. σελ.66 , πιθανον οι χρήστες να έχουν ήδη τις “βασικές ικανότητες” που θέλουμε να τους μάθουμε και αυτό επιβεβαιώνεται μέσα από της εμπειρίες φοιτητών και μεταπτυχιούχων επιστημόνων, που είχαν ήδη μάθει για τον πληροφοριακό γραμματισμό, μέσα από άσκησεις, προσωπικό ενδιαφέρον, πρώην εκπαίδευση, αλληλεπίδρασεις με μέντορες και συναδέλφους ή μέσα από συνδυασμούς αυτών. Αντί για να δίνουμε αυστηρές οδηγίες στο πως να μάθουν το πληροφοριακό γραμματισμό, θα ήταν καλύτερο να δώσουμε κάποιο βοηθητικό υλικό και να αφήσουμε τους χρήστες να επιλέξουν της πληροφορίες που τους χρειάζονται και να πειραματιστούν για να κάνουν τον πληροφοριακό γραμματισμό δικό τους.
Citation tracking
Μια πολύ συχνή τακτική το όποιο είναι και η μεταπήδηση από φυσικά και ηλεκτρονικά βιβλιογραφικά εργαλεία σε αυτήν την ταχτική που είναι η αναζήτηση των ιχνών από άρθρα, δηλαδή οι αναφορές, υποσημείωσεις και βιβλιογραφίες τους. Από μερικούς, αυτό θεωρητε ως μια επιφύλαξη προς την λογοκλοπή αλλά προχωρημένοι φοιτητές συνειδητοποίησαν ότι παρέχει και αλλά θετικά, όπως μια αποτελεσματική δομή για αναπαραγωγή ερωτήσεων, ίδρυση εγκυρότητας και αξιοπιστίας, διαφήμιση αφοσίωσης και εξερεύνηση για διαφωνίες και ανοιχτές ερώτησεις. (Norgaard, 2004)
Κυρία χρήση για τους φοιτητές, είναι για την ανάπτυξη της βιβλιογραφίας με το θέμα που έχουν (George et al. 2006), το πως επιτυγχάνεται είναι το ποιο ξεχωριστό κομμάτι.
Μερικοι διαβάζουν μια συλλογή περιοδικών και αν βρουν άρθρα με την ίδια βιβλιογραφία που ήδη έχουν συλλέξει, τότε η βιβλιογραφία που εντόπισαν την κατηγοριοποιούν ως ποιο σημαντική. Άλλοι ανακτούν την βιβλιογραφία τους μέσα από σεμινάρια ή συνέδρια, Κάποιοι μετά από την συλλογή της βιβλιογραφίας, φιλτράρουνε με βάση τους συγγραφείς και ποιοι αναφέρθηκαν ποιο συχνά. Ένας βιολόγος το παίρνει ένα βήμα παρακάτω και χρησιμοποιεί την μηχανή αναζήτησης Google, κάτι μη αποδεκτο στον χώρο της βιβλιοθηκονομίας και μερικών επιστήμων, λόγω της απώλειας αξιολόγησης, αλλά όπως όλα τα εργαλεία, υπάρχει και η σωστή χρήση. Αυτός ο επιστήμονας την χρησιμοποίησε για να βρει επιπλέον πληροφορίες για τους αρθρογράφους. Μερικές φόρες εντοπίζεται το πανεπιστήμιο που εργάζονται μαζί και την ιστοσελίδα, οπού βρίσκουν και όλα τα άρθρα τους σε πλήρης κείμενο έτοιμα για λήψη, σε αντίθεση με βάσεις δεδομένων οπού θα έπρεπε να ανοίξουν μια-μια τις σελίδες για να τα βρουν και να τα κατεβάσουν τα άρθρα.